Od kilku lat w Polsce rośnie liczba osób decydujących się na spopielenie ciała zamiast tradycyjnej formy pochówku. Czy urnę z prochami można przechowywać w domu? Czy można rozsypać prochy zmarłego w wybranym przez niego miejscu? Wyjaśniamy.
Na spopielenie ciała decyduje się coraz więcej osób – według Instytutu Branży Pogrzebowej i Cmentarnej już około 40% pochówków w naszym kraju stanowią kremacje. Przemawiają za nią m.in. względy higieniczne, ekologiczne czy finansowe – zdarza się, że koszt kremacji jest niższy niż tradycyjnego pogrzebu w trumnie. Nie tylko kremacja, ale i rozsypywanie prochów interesuje coraz więcej osób. Ale czy w Polsce można rozsypywać prochy w legalny sposób?
Czy można rozsypać prochy zmarłego?
Wielu pozostawionych w żalu bliskich chciałoby mieć cząstkę ukochanej osoby blisko siebie, np. nosić część prochów zawsze przy sobie w cennym medalionie albo trzymać urnę na honorowym miejscu w domu lub ogrodzie. Niektórzy zmarli w swej ostatniej woli proszą o rozsypywanie prochów w ważnym bądź szczególnie przez nich lubianym miejscu. Spełnienie ich prośby grozi jednak poważnymi konsekwencjami prawnymi. Okazuje się bowiem, że na pytanie, czy prochy można rozsypać – odpowiedź ze strony prawnej jest niestety negatywna.
O tym, czy można rozsypać prochy w Polsce, mówią konkretne przepisy prawa. Zgodnie z art. 12 Ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych z dn. 31.01.1959 roku urny ze szczątkami pochodzącymi ze spopielenia zwłok, mogą być przechowywane tylko w grobach ziemnych, murowanych, katakumbach albo kolumbariach. Katalog miejsc, w których można złożyć urnę, kończy się zatem na ogrodzeniu nekropolii.
Czy można rozsypać prochy? Odpowiedź jest jednoznaczna – jest to zabronione. Zwłoki poddane spopieleniu są traktowane tak samo, jak szczątki ludzkie, w związku z tym nie wolno ich rozsypywać. Zarówno przechowywanie urn ze szczątkami w domu, altanie bądź innym miejscu niebędącym cmentarzem, jak i rozsypywanie prochów w Polsce jest nielegalne.
Cmentarz komunalny albo wyznaniowy jest jedynym miejscem, zgodnym z prawem do przechowywania urny z prochami. Na wielu cmentarzach funkcjonują tzw. ogrody pamięci, czyli obszary powstałe z myślą o rozsypywaniu na nich prochów. Czy można rozsypać skremowane prochy na tym terenie? Obecnie obowiązujące prawo zabrania tej formy pochówku.
Czy można rozsypać prochy w innych krajach europejskich?
To, czy można rozsypać prochy po kremacji, precyzują szczegółowe przepisy prawa. W naszym kraju są one pod tym względem jednymi z najbardziej surowych w Europie. Czy rozsypywanie prochów jest legalne w innych krajach? We Francji, Włoszech, Wielkiej Brytanii, Czechach, Hiszpanii, Belgii, Holandii i Luksemburgu w kwestii dysponowania ludzkimi prochami panuje dowolność. W krajach tych można zatem np. zorganizować pogrzeb w górach czy nad brzegiem morza.
Pewne ograniczenia prawne istnieją natomiast w Słowenii, Austrii, Szwecji, Grecji, Ukrainie i na Litwie. Mogą one dotyczyć np. konkretnych zaleceń dotyczących odległości od brzegu w przypadku zatopienia urny w morzu.
Czy można rozsypać prochy zmarłego w morzu?
Polskie prawo dopuszcza zorganizowanie pogrzebu morskiego. Rozsypanie prochów w morzu w Polsce nie wchodzi jednak w zakres owych przepisów. Dotyczą one wyłącznie konkretnej sytuacji określonej w art. 16 wspomnianej ustawy. Punkt ten mówi o tym, że gdy na statku umrze członek załogi albo pasażer, to można go pochować w morzu lub oceanie zgodnie ze zwyczajami morskimi. Co istotne, można to zrobić wyłącznie wtedy, gdy okręt znajduje się przynajmniej 24 godziny drogi od brzegu. Jeśli ma możliwość przybycia do portu w krótszym czasie, wówczas należy przewieźć zwłoki na ląd i tam je pochować. Przepis ten wskazuje zatem jednoznacznie, czy można rozsypać prochy zmarłego w morzu.
Co się dzieje z prochami w urnie?
Zgodnie z opinią Inspektora Sanitarnego skremowane szczątki nie stanowią żadnego zagrożenia bakteriologicznego dla zdrowia i życia ludzi. Są one biologicznie czyste. Z punktu widzenia czysto sanitarnego, rozsypywanie prochów w morzu lub na lądzie jest bezpieczne, w związku z czym – o ile nie zabrania tego prawo danego kraju – nie ma przeszkód do przechowywania urny z prochami w domu. W urnie, którą otrzymuje rodzina zmarłego, znajdują się szczątki w postaci pyłu. Nie ma zatem obaw, że zaczną się one rozkładać, a tym samym stwarzać zagrożenie biologiczne.
Jaka jest kara za trzymanie urny w domu?
Wiedząc już, czy można rozsypać prochy zmarłego w Polsce albo przechowywać je w domu, można się zastanawiać, czy za złamanie zakazu grozi kara. Istotnie – czyny te są zagrożone grzywną w wysokości do 5 000 złotych, a nawet 30 dniami aresztu.
Urna na cmentarzu
Niezależnie od tego, jaką formę pogrzebu Państwo wybiorą: kremację czy tradycyjny pochówek, a co za tym idzie, zdecydują się Państwo na zakup urny lub trumny – zakład pogrzebowy Styks gwarantuje pełne wsparcie i profesjonalizm. W pełni mogą Państwo liczyć na naszą wyrozumiałość oraz poważne podejście do tematu.